کتاب صوتی غروب بت ها اثر فردریش ویلهم نیچه

‌

کتاب غروب بت‌ها آخرین اثر فردریش نیچه در سال 1888 برای نخستین بار منتشر شد. با توجه به اینکه این اثر آخرین نوشته‌ی نیچه پیش از مرگش است، بهترین و پخته‌ترین اثر او شناخته می‌شود. کتاب غروب بت‌ها (Twilight of the Idols) در 8 فصل روایت شده است. «نکته‌پردازی‌ها و خدنگ‌اندازی‌ها» عنوان فصل است که در آن نیچه 44 عبارت و جمله‌ را به صورت جداگانه نوشته است که هرکدام مضمونی خاص را دنبال می‌کنند: «شادمانی چه کم مایه می‌خواهد! نوای یک نی‌انبان و بس. بی موسیقی زندگی که زندگی نبود! آلمانی‌ها گمان می‌کنند که خدا هم آواز می‌خواند.»

در فصل دوم «مسئله‌ی سقراط» نیچه مفهوم زندگی را هدف می‌گیرد و اندیشه‌های سقراط به عنوان نماینده‌ای از تفکر بی‌ارزشی زندگی را بررسی می‌کند: «فرزانه‌ترین مردان همه‌ی روزگاران درباره‌ی زندگی یکسان داوری کرده‌اند: زندگی به هیچ نمی‌ارزد… همیشه و همه‌جا همین آوا از دهان‌شان شنیده شده است: آوایی آکنده از شک، از اندوه، آکنده از بیزاری از زندگی، از نپذیرفتن زندگی».

 در فصل بعدی با عنوان «عقل در فلسفه» نیچه درباره‌ی مسائل بنیادی فلسفه مثل حقیقت، نمود و صیرورت (شدن) سخن می‌گوید.

فصل چهارم کتاب با عنوان «اخلاق همچون ضد طبیعت» نگاهی انتقادی به دین مسیحیت به دلیل سرکوب امیال انسانی دارد. نیچه از روحانی کردن و سرکوب کردن طبیعت و هوس انسان گلایه می‌کند: «کلیسا با شورها با ریشه‌کن کردن‌شان می‌جنگد، با ریشه‌کن کردن به هر معنایی: روش‌اش، «درمان»‌اش، اخته‌گری‌ست. هرگز نمی‌پرسد که «یک هوس را چگونه می‌توان روحانی و زیبا و خدایی کرد؟»

فصل پنجم «چهار خطای بزرگ انسان» را معرفی می‌کند. «جابجایی نتیجه و علت»، «رابطه‌ی نادرست علیت»، «علت‌های حاصل از وهم و خیال بشر» و «اراده آزاد» چهار خطای مطرح شده در این فصل هستند. در فصل ششم «بهبودبخشان بشریت» حقیقت و واقعیت اخلاقی انکار می‌شوند. همچنین، روح و اخلاق آلمانی بررسی می‌شود و جامعه‌ی آلمان رو به نابودی توصیف می‌شود. فصل هفتم «پویندگی‌های مرد نابه‌هنگام» نام دارد. در این فصل نیچه، از بسیاری از اندیشمندان و مکاتب مثل سوسیالیسم و آنارشیسم انتقاد می‌کند. به‌عنوان مثال «ویکتور هوگو»، دریای چرندیات  و «امیل زولا»، لذت بردن از بوی گند توصیف می‌شوند. «داستایوفسکی» و «استاندال» تنها کسانی هستند ‌که، نیچه آن‌ها را ستایش می‌کند. در فصل انتهایی نیز با عنوان «آنچه من وامدار باستانیان‌ام» نیچه از تاثیر یونانیان باستان بر افکارش سخن می‌گوید.

درباره‌ی فردریش نیچه

فردریش ویلهم نیچه فیلسوف، جامعه‌شناس و شاعر آلمانی در سال 1844 متولد شد. نیچه خیلی زود و در سن 24 سالگی توانست کرسی دانشگاه بازل را به‌دست آورد. نیچه ابتدا سعی کرد کشیش پروتستان بشود اما مدتی بعد پشیمان شد و اعتقادات مسیحی خود را رها کرد. او در کتاب غروب بت‌ها نیز انتقادات شدید خود را نسبت به دین مسیحیت بیان کرده است.

نیچه مدتی نیز زیر نظر «ویلهلم ریچل»، لغت شناسی را آموخت و آثاری را در این حوزه منتشر کرد. سپس زمان خود را به مطالعه‌ی آثار شوپنهاور اختصاص داد و با خواندن کتاب «جهان همچون اراده و تصور» به فلسفه بیش از پیش علاقمند شد. او به دلیل علاقه‌ای که به شوپنهاور داشت در «تاملات نابهنگام» فصلی را درباره‌ی شوپنهاور نوشت.

نیچه در دهه‌ی چهارم زندگی خود، دچار جنون شد. درباره‌ی علت جنون او نظرات مختلفی وجود دارد. بین روایات مختلف که اکثر آن‌ها بیماری مغزی را دلیل جنون می‌دانند دو روایت قابل توجه است. مورد اول، داستانی است که در آن، یک کالسکه‌چی اسبی را در حضور نیچه شلاق می‌زند. با دیدن این صحنه نیچه منقلب می‌شود؛ به سمت اسب می‌دود و او را نوازش می‌کند، شروع به گریه کردن می‌کند و بیهوش می‌شود. عده‌ای این واقعه شروع‌کننده جنون نیچه می‌دانند.

داستان دوم، روایتی تامل‌برانگیزتر است. برخی از پژوهشگران مثل «کلوسفسکی» بر این باورند که جنون نیچه ساختگی بوده است و برای توضیح این عقیده به نوشته‌های نیچه استناد می‌کنند: «تقریبا در همه‌جا جنون و دیوانگی راه اندیشه‌ی خود را باز می‌کند….قدیمی‌ها فکر می‌کردند که آنجا که جنون ظاهر می‌شود ذره‌ای خردمندی و نبوغ نیز همراه آن است… وقتی انسان برتر می‌خواهد یوغ اخلاق حاکم را متلاشی و قانونی جدیدی را وضع کند ناچار است دیوانه شود؛ یا اگر واقعا دیوانه نباشد خود را به دیوانگی بزند…. چگونه می‌توان دیوانه شد وقتی دیوانه نباشی و شجاعت وانمود کردن به آن را نداشته باشی؟» متن قسمتی از کتاب «سپیده‌دم» بود که بر اندیشه تظاهر به جنون نیچه صحه می‌گذارد.

نیچه آثار مشهور و اندیشه‌های نابش همچون «انسان کامل» را در دوران جنون خود نوشته است.

منبع : فیدیبو

پادکست های فارسی رایگان