کتاب صوتی روس و انگلیس در ایران اثر فیروز کاظم زاده

کتاب روس و انگلیس در ایران روابط انگلیس و روس در ایران در طی نیم قرن پیش از نخستین جنگ جهانی است . منافع این دو قدرت بزرگ جهانی از ترکیه گرفته تا چین با هم اصطکاک داشت اما تنها در ایران و آسیای میانه بود که این دو غول امپریالیست با هم رویاروی شدند.

ورود به قرن بیستم با چند واقعه مهم برای ایران همزمان شد. یکی از این وقایع انعقاد قرارداد 31 اوت 1907م/ 9 شهریور 1286 میان انگلستان و روسیه است. هدف قرارداد حل اختلاف دو کشور بود و موضوع آن به تقسیم منافع آنها در افغانستان، تبت و ایران اختصاص داشت. تقریباً از اوایل 1901م سیاستمداران انگلیسی تلاش کردند روسها را برای حل اختلافاتشان به پای میز مذاکره بکشند. لنز داون در گفتگو با سفیر روسیه در اکتبر 1901م پیشنهاد تقسیم ایران را داد. اما روسیه که نمی‏خواست در منافعش با انگلستان در ایران سهیم شود با پیشنهاد لنز داون مخالفت کرد.پ

انگلستان برای وادار ساختن روسیه به تقسیم ایران به اقداماتی دست زد. از جمله در 30 ژانویه 1902م  قراردادی با ژاپن منعقد کرد . با اتکا به این قرارداد در 9 فوریه 1904م ژاپن به روسیه حمله کرد و این جنگ به شکست روسیه انجامید و در بعد داخلی و خارجی تبعات سنگینی برای روسیه داشت. اقدام دیگر انگلستان عقد قراردادی با فرانسه بود که متحدی دیگر برای خود در اروپا به دست آورد.

اعزام سرچارلزهاردینگ به سن پترزبورگ هم برای مهیا کردن زمینه‏های قرارداد صورت گرفت. روسیه که در جنگ از ژاپن شکست خورده و درگیر انقلاب داخلی هم شده بود تصمیم گرفت برای بازیافت نیروی از دست رفته‏اش بعضی از مشکلاتش را حتی به صورت موقت حل کند تا نیروی کافی برای حل معضلات پیش آمده داشته باشد.

ازا ین رو سکان وزارت خارجه روسیه در اختیار ایزولسکی قرار داده شد که خواهان توافق با انگلستان بود. فراخوانی اشپایر دشمن سرسخت انگلیس از تهران و اعزام هارتویک به جای وی از جمله اقدامات ایزولسکی برای نشان دادن حسن نیتش به انگلستان بود. به هرحال بعدازسالها مذاکره ، انگلستان و روسیه قرارداد معروف 1907 را منعقد کردند.

پادکست های فارسی رایگان